temel iktisatcilar - 1 - thomas mun

17. yuzyilin en bilinen, deger verilen, saygideger deniyor ya hani, iktisatcilarindan birisidir. aslinda asil meslegi tuccarlik.merchant iken merkantilist olmus.1571 yilinda ingilterede dogmus, 1641 yilinda hayata gozlerini kapamistir.

taninmis bir merkantilist olarak ekonomik zenginlik icin ticaret fazlasini(trade surplus) onermistir. ulkelerin refah artisini ailelerin refah artisina benzetmis, tipki aileler gibi gelirinden fazla harcayan ailelerin fakir olmasi gibi ulkelerin de gelirinden fazla harcamasini fakirlesmeye yonelme olarak gormustur. ticaret fazlasini ise yani gelirinden daha az harcamayi refah artisi olarak gormustur.

gida, kiyafet ve savas malzemelerini ise gereklilik olarak gormus ve bunlarin ithal edilmesine karsi cikmadigi gibi refahi artirici oldugunu dusunmustur. ote yandan luks mal ithalatini ise zararli bulmustur ulke icin.

Hum'un yasadigi donem olan 17. yuzyilda ticaret altin,gumus gibi metaller ile yapilmaktaydi. ticaret fazlasi ile bu degerli metaller elde ediliyor dolayisiyla ulkenin zenginligi artiyordu. yani merkantilist bakis acilarinda onlara gore zenginlik ya da mutluluk degerli madenleri elde edebilmekti, tuketmek degil.

ticaret fazlasi ya da ihracat ile elde edilen paranin ulke icerisinde para arzini artirdigini bunun da fiyatlari yukselttigini dusurur. tabii fiyat artislari akabinde ulek icindeki mallarin pahalanmasini ve ithalat yapacak ulke icin urunun pahalilasmasini getiriyordu. bu durumda yapilmasi gereken, Mun'a gore, ihracat yoluyla giren paranin tuketim yerine yatirima harcanmasidir. bu durumda gelecek icin daha fazla mal satma sansi dogacaktir gelecek adina.

Mun en iyi fiyattan urunun ihrac edilmesini dusunmektedir. rekabetin arttigi donemde en iyi fiyat normal fiyattan daha dusuk fiyattir. yani o donemlerde fiyatin dusurulmasi gerekir. bu politika rakipleri piyasadan soker atar(drive out).rekabetci ulkelerin piyasadan cikmasindan fiyat tekrar artirilabilir.

Mun uretilecek malin kalitesine de deginmistir. yuksek kalite uretmenin onemine vurgu yapip hukumetin yukske kalite urun yapmasini tesvik etmesini onermistir zira yuksek kalite urune olan talebin yuksek olacagini dusunmustur, yine hukumetin ihracat yapacaklar icin vergiden tesvik onermistir. daha sonra ihravc edilecek urunlerin ithalatinda da verginin dusuk olmasini, fakat icpiyasada tuketilece urunler icin verginin yuksek olmasi gerketigini savunmustur.

elbette thomas hun a karsi elestiriler olagelecektir, nitekim david hume ticaret dengesizliklerinin kendini otomatik olarak duzeltecegi fikrini savunmustur. quesnay ve ustad adam smith merkantilist yaklasimi elestirmis ve devlet mudahalesine karsi cikmislardir. devlet mudahalesinin negatif sonuclar uretecegini soylemislerdir.

ote yandan diger bir ustad john maynard keynes, merkantilist fikri savunmus ve ticaret fazlasi vermenin ulkenin ekonomik refahini artiracagini savunmus ve ayrica bunun issizlik oranini da azaltacagini dusunmustur uretim sayesinde.

merkantilist fikir en buyuk destegini ulke bazinda japinyadan gormustur. o niyetle olmasa bile yuksek kalitede uretilen ve dunyaya ihrac edilen urunler sayesinde japon ekonomisi cok gelismistir.

temel iktisatcilar 2 - William Petty:
http://crunchtime80.blogspot.co.uk/2012/10/temel-iktisatcilar-2-william-petty.html

temel iktisatcilar 3 - John Locke:
http://crunchtime80.blogspot.co.uk/2012/10/temel-iktisatcilar-3-john-locke.html

temel iktisatcilar 4 - Richard Cantillon
http://crunchtime80.blogspot.co.uk/2012/10/temel-iktisatcilar-4-richard-cantillon.html