enflasyon hakkinda temel bilgiler

Enflasyon nedir?

Enflasyon, bir ulkede genel fiyatlar duzeyindeki degisimdir.sepet olarak adlandirilir. tukettiklerimizin hepsinin bir sepete konup fiyat degisiminin hesaplanmasi seklinde dusunulebilir.

Enflasyon cesitleri nelerdir?

Genelde kullanilan enflasyonlar, tuketici enflasyonu, uretici enflasyonu ve cekirdek enflasyondur.

Cekirdek enflasyonda neyin nesidir haci?

buna ozel kapsamli endeks de diyebiliriz. su sekilde tanimlamis tuik:

(çekirdek enflasyon), enflasyonun geleceğine ilişkin tahmin edici gücü yüksek olan, enflasyonun eğilimini belirleyen ve para politikasının oluşmasına yardımcı olan göstergelerdir. Özel kapsamlı TÜFE göstergeleri, fiyatlarda gözlenen tüm geçici etkilerin arındırılması sonucunda fiyatlar genel düzeyinde meydana gelen artışı ifade etmektedir

Peki kac cesit urun var bu enflasyon sepetinin icinde? o kadar kapsamli birsey mi

2012 yili itibariyle tam 444 tane urun vardir. yeterince kapsamli oldugunu dusunuyorum.

Icine bakmak istiyorum neler var sepetin icinde?

surdan bulabiliriz aslinda: http://tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=17

Baz Yili ne demektir?

  

Sepete nelerin hangi agirlikla gireceginin belirlendigi yildir. belli araliklarla bu duzenleme yapilir. artik tuketimi dusen, agirligi azalan veya degisen oldukca bunun uzerinde degisiklikler yapilir. o degisikliklerin yapildigi yillardir. degisiklikten itibaren bir sonraki degisime kadar o agirliklar ve urunler yer alir. fiyat degisimi o agorlik ve urunler uzerinden hesaplanir.



Peki ya hesaplamasi nasil bunun?


Madde sepetlerinin ve ağırlıklarının güncellemesi, her yılın sonunda yapılmakta ve zincirleme Laspeyres formülü ile seri devam ettirilmektedir. Her yil Aralık ayı itibari ile, yeni maddeler endekse dahil edilmekte ya da önemini kaybeden maddeler endeksten çikarilmakta ve yeni ağırlıklar endeks hesabında kullanılmaktadır. Cari fiyatlarin, “yeni fiyat referans dönemi (Po)” olan bir önceki Aralık ayının fiyatlarına bölünmesiyle, endeks hesaplanmakta ve Aralık ayı endeksi ile çarpılarak zincirleme işlemi yapılmaktadır.

I=w * (P_i / P_o)

I : endeks
Pi : cari ay fiyatı
w : ağırlık
Po: temel yıl fiyatı

It=w_i * (P_it / P_Aralik(t-1)) * I_Aralik(t-1)

w_i : yeni ağırlık
t : zaman
Madde çeşidi fiyatları geometrik ortalama ile hesaplanmaktadır.

Ya bu AKP bilerek dusuk olcuyor diyorlar dogru mu?

bunlar bizim kendi icimizde olusturdugumuz zehirli soylemler. TUIK yeterince ciddi bir kurumdur. bakiniz asaf savas akat, taner berksoy deniz gokce yazilari, sorunu yine ayni isimler. bu veriler bir kisinin hesapladigi elindne gectigi veriler ya da hesaplamalar degildir. saha calismasindan hem de ciddi bir saha calismasindan gelir. ve bircok kisi de bunun hesaplanmasinda rol oynar. butun bu insanlarin hepsini ayni partiden yapmak, birbirlerine celme takmaya calismayacaklarini dusunmek ve iktidar partisinin desifre olmasi durumunda inanilmaz agir bir darbe alacagi bir meseledir. bu kadar kisinin yapmasi mumkun olmadigi gibi bu kadar kisinin cok iyi birer sir tutucu olmasi gerekir. turkiyede bu sirlar hicbir zaman sonsuza dek saklanmaz.

uygulama olarak ise bir ulkede enflasyon gereginden dusuk olculuyosa, uzun donemde mutlaka ekonomi problem yasar. ustelik faiz dedigiiz degisken enflasyona bagli bir degiskendir. eger enflasyon dusuk olculuyosa faizde dusuk hesaplanip fiyatlandiriliyor demektir. bu taktirde yapmaniz gereken hemen kredi cekip bir ise yatirim yapmak, cunku faizden yuksek bir enflasyon varsa zaten siz ordan kazanir faizini de odersiniz ortalamada.ornegin enflasyon % 12 iken hukumet % 7 hesapliyorsa ve faizde % 10 ise zaten sizin ortalama bir is icin kredi cekip %10 faiz oderken kazanciniz ortalamada % 12 olur. aradaki % 2 sizin kazanc hanenize yazilir. riski cok dusuktur. bu bile yeterli gosterge olsa gerek. 

Peki ya pinpon topunun, ahtapotun enflasyon sepetine katilmasina ne diyeceksin, bu da mi gol degil?

Evet ofsayt. 444 tane urunden bahsediyoruz. birakin da bunlar olsun ki bunlarin bir kismi deger yitirdiginden sepetden coktan cikarildi bile. Ya cikarilmasaydi? yine birsey olmazdi. cunku enflasyon sepetinde her urun ayni agirlikta degil. petrol ya da ekmek gibi butcemizde onem arz eden urunler enflasyona daha buyuk etki eder. ne kadar cok tuketiyorsak agirligi o kadar artar, ne kadar az tuketirsek agirligi o kadar azalir. pinpon topu bir senede % 100 fiyat artisi olustursa enflasyonu % 0.1 bile etkilemez. unutma 444 urun diyoruz.

Iyi de petrole hergun zam geliyor? 

Evet haklisin. ama yine unutma geriye 443 tane urun daha var ve bunlarin icindne bir kisminin fiyati dusuyorda. Iphone denen alet bugun 2000 TL ise 2 ay sonra 1600 TL ye dusuyor. senin 1 senede benzine harcadigin paradan cok daha fazlasi Iphone a gidiyor, televizyon aliyorsun ona gidiyor 3 ay sonra bakiyorsun o TV nin fiyati mutlaka dusmus. Petrol olmasa belki enflasyon suan % 11-12lerde degil belki %8-9 larda olurdu. Yetmez mi bu kadar bir sepete etki?

Iyi de benim harcamalarima bakiyorum benim enflasyonum yuksek?

O senin enflasyonun. sen 444 urunun hepsini birden kullanmiyorsunki? belki sen Tir soforusun petrol fiyatlari cok onemli senin icin. ben ise evimin onundeki okulda ogretmenlik yapiyorum petrole hic para vermiyorum. herkesin kendi enflasyonu vardir. ama hepimizin toplamindan cikandir TUIK in yayinladigi rakamlar 

Ne zaman aciklaniyor bu enflasyon rakamlari?

Her ayin 3 unde saat 10:00 da. haftasonuna denk gelirse pazartesi gunune sarkar