intibah, dis dunya betimlemeleriyle Turk romaninda bir baslangic sayilir. Elestirmenler de Intibahtan ziyade diger eserlerini ozellikle de Celaleddin Harzemsah adli eseri begenmistir ve Intibahi iyi bir edebi duzey tutturulmus bir eser olarak gormemektedir.
Intibah Ali Bey'in bir ask hikayesini anlatir. kendisi camlica civarlarinda oturan isinde gucunde beyefendi ve haraa bulasmamis adete bir Istanbul beyefendisidir.Camlica firdevs(cennet, cennet bahcesi) cenneti olarak gozukmektedir onun gozune. birgun Camlica etrafinda karsilastigi Mahpeyker adli bir kadina vurulmustur. hayati saf ve temiz bir sekilde yasayan Ali bey, onu vurulmustur ve onu dusunemeden yapamamaktadir. daha sonra cesitli vesilelerle karsilasmis ve ikisi de birbirne ilgi gostermistir. Mahpeyker sehvani bir ilgi gosterirken ali beyin ilgisi saf bir ask duzeyindedir. Lakin, sehvaniyete karsi saf ilginin bir baska boyutu vardi. Mahpeyker iffetine duskun birisi degildi ve bu belkide Ali bey haric hemen hemen herkes tarafindan bilinmekteydi. Mahpeyker bunun ogrenilecegini biliyordur fakat yine de dikkatli davranarak istedigini almak istemektedir. sehvani hareketler ile Ali beyi kendisine baglamistir. Ali bey daha sonra Mahpeykerin iffetsizligini duymustur fakat mahpeyker yine de onu kandirmayi basarmistir. etkileyiciligi kandirmada bas aktordur. bu ask yuzunden negatif konusmaya kiyamadigi annesini de karsisina almistir. hayirli evlat durumlarindan birden annesine karsi annetanimaz bir hale gelmistir. fakat onu uyaran anne hakli cikacaktir ve Ali bey birgun saatlerce evinin onunde bekledigi sevdiceginin eve gelmedigini baska yerlerde konakladigini gorunce mahpeykerin uygun birisi olmadigini anlamistir. halbuki o donemde mahpeyker hafiften belalisi diyebilecegimiz daha once dusup kalktigi kisinin kendisini bir sure yalniz birakmasini ve ali bey ile ilgilenmek isteidigni soylemeye istanbula gitmistir.bu olay sonucunda ali bey eve doner. annesi ise hareme aldiklari Dilasub' u ogluna uygun gormustur. oglu da onu kabul eder cunku Dilasub hem dunya guzeli hem iffetli ve duzgun birisidir. lakin mahpeyker kaybettigi erkekten oc alma ugruna hamam ortaminda Dilasubun vucudunda beni gorerek istanbuldaki belalisinin da yardimiyla Dilasub'un erkeklerle dusup kalktigini turlu hikayelerle Ali beye duyrtur ve Ali bey bunu duydugunda cilgina doner. sonrasinda hem annesini hem de dilasubu uzer. artik tamamen baska bir insan olmustur. hazza ulasan ali bey artik yeni hazlar pesinde kosan onune geldigiyle beraber olan birisine donusmustur. mahpeyker ali beye yeni tuzaklar kurar onu elde etmek icin. en sonunda da Dilasub'u satin alarak emri altina almistir. elde edemeyince dilasub uzerinden intikam almayi dusunen mahpeykerin planini dilasub anlayarak bozar ve onun oldurulecegini idrak ederek uyarir ve bulundugu evden kacmasini saglar. bunu da yanlislikla caniyla odeyecektir. durumu anlayip kacan ali bey polisi alarak olay yerine gelmistir ama dilasub, hani kendisi icin olumu bile goe alan dilasub yanlislikla kendi yerine oldurulmustur. tabii buna sebep olan fahise Mahpeykeri de kendisi oldurmustur. bu surecten once de uzuntuler icerisindeki annesini de kaybetmis olan ali beye hapis yolu da gozukmustur.
hikayede hosuma giden ya da ilginc gelen cumleler:
namik kemal zavalli cocuk hikayesinde gorucu yoluyla evlenmeye karsi cikmis bir yazardir. yani o donemde bile bu tartisma vardir.
dunyada renklerin orta siniri olan yesilden tatli renk mi olur?
camlicaya firdevs cennetinin yere inmis bir parcasi denilse yarasir.
insan her adimini mezardan uzaklasmak icin atar, yine her adimda mezara bir adim daha yaklasir. nitekim her nefesini omrunu uzatmak icin alir, her nefeste hayatindan bir nefeslik zaman azalir.
buyuk ihtimalle olum korkusunun butun insanlari kaplamasi da olumun bir sahsa bir kere gelmesi sebebiyle alismanin mumkun olmamasindandir.
seyir ziyneti olan bir hanimefendi. letafet sahibi efendi
hakimlik taşlanilarak
bir adam bir arabaya takilmis bizim nemize lazim da kavga cikariyoruz? Ahlak hocasi miyiz, yahut zaptiye mufettisi miyiz (1870lerde durumu gormek acisindan)
kiz ise yaratilisindaki seytanlik geregince
dilasub cariye olarak ali beye hizmette bulunmaktadir. ali beyi soyup yatirmakla da yine dilasub gorevlendirildi.
yeni aldigim cariyeyi begendin mi? sizi eglendirir, begenirsen koynuna alcaksin,istedigin gibi terbiye deceksin(cariye alinip satilabilen bir kadin)
esirci zavalliyi arkasina alarak konaktan cikardigi gibi dogruca mahpeyker'in yalisina goturdu.
ali beyin annesi fatma hanimin garip naasini azatlisi olan zenci kadin, geride biraktigi esyalarin yetmis seksen kurusluk bedeliyle kaldirdi.
